İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi, Suriye’de yaşanan gelişmelerle ilgili bir açıklama yaptı. “Suriye’de Siviller Katlediliyor, Ağır İnsan Hakları İhlalleri Yaşanıyor, İnsani Kriz Derinleşiyor” başlığıyla yapılan açıklamada, Suriye’de 2011 yılında başlayan ve 14 yıl süren iç savaşın ardından Baas rejiminin çökmesiyle yeni bir sürecin başladığı belirtildi. Açıklamada, bu süreçte yaşanan katliamlara ve ağır insan hakları ihlallerine dikkat çekildi.
HTŞ’nin yönetimi ele geçirmesi ve “terör” kavramı
İHD, 27 Kasım 2024’te Türkiye destekli HTŞ ve SMO’nun İdlib’ten Halep ve Şam’a yönelik harekât başlatarak 8 Aralık 2024’te Baas rejimini devirdiğini ve HTŞ’nin Suriye’de yönetimi ele geçirdiğini hatırlattı. Açıklamada, HTŞ’nin halen pek çok ülkenin “terör örgütleri” listesinde yer aldığı belirtilerek, “Bu durum, ‘terör’ kavramının ne kadar göreceli ve çıkar odaklı kullanıldığını gözler önüne sermiştir” ifadelerine yer verildi. Ayrıca, Türkiye’nin yanı sıra AB misyonlarının ve pek çok Batılı ülkenin HTŞ yönetimi ile temas kurduğu bilgisi de paylaşıldı.
Gazetecilerin cenazeleri ailelere teslim edilmedi
İHD, 19 Aralık 2024’te Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Bölgesi’nde mesleki faaliyetlerini gerçekleştirirken Kürt gazeteciler Cihan Bilgin ve Nazım Daştan’ın Türkiye’ye ait İHA ve SİHA saldırıları sonucu katledildiklerini belirtti. Açıklamada, “Gazetecilerin cenazeleri ailelerine teslim edilmemiş, günlerce bekletilen cenazeler Kamışlo’da defin edilmek zorunda kalınmıştır” denildi. İnsancıl hukukun açık ihlali olarak değerlendirilen bu saldırıya ilişkin yetkililerden herhangi bir açıklama yapılmadığı da ifade edildi.
Tişrin’de sivillere saldırı
19 Ocak 2025 tarihinde Tişrin Barajı bölgesine yönelik saldırılar ve sivil nöbet eylemini hedef alan saldırılara dikkat çekilen açıklamada, aralarında Kürt tiyatro sanatçısı Cuma Xelîl İbrahim (Bavê Teyar) ve spor antrenörü Kefo Osman’ın da bulunduğu 6 sivilin katledildiği, 20’den fazla sivilin ise yaralandığı belirtildi. İHD, bu saldırıların insancıl hukukun açık bir ihlali olduğunu vurguladı ve yetkililerden açıklama beklediklerini ifade etti.
Savaş suçlarına ve insan hakları ihlallerine dair çağrılar
İHD açıklamasında, Suriye’de yaşananlara dair şu çağrılara yer verildi:
- Suriye’de HTŞ’nin azınlıklara yönelik soykırım ve inanç merkezlerini tahrip etme girişimlerinin durdurulması.
- Baas rejimi ve HTŞ döneminde işlenen insan hakları ihlallerini araştıracak bağımsız hakikat ve adalet komisyonlarının kurulması.
- Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin demokratik modeli üzerine yeni Suriye’nin inşasına yönelik adımlar atılması.
- Sivillere yönelik saldırıların ve insancıl hukuk ihlallerinin önlenmesi için mekanizmalar kurulması.
- Gazeteciler Cihan Bilgin, Nazım Daştan ve Tişrin’de hayatını kaybeden sivillerin faillerinin ortaya çıkarılması için etkin çalışmalar yürütülmesi.
